Czy profilaktyczne leczenie przeciwzakrzepowe jest cz?sto stosowane celem zapobiegania incydentom zakrzepowym w przebiegu COVID-19?

?

Czy istnieje zwi?zek mi?dzy liczb? eozynofili, a monitorowaniem przeciwzakrzepowym u pacjent¨®w z COVID-19?

?

?

Zdarzenia zakrzepowe u pacjent¨®w z COVID-19

Zakrzepica okaza?a si? istotnym powik?aniem w?r¨®d hospitalizowanych pacjent¨®w chorych na COVID-19. Stan prozakrzepowy wywo?any przez SARS-Cov-2 mo?e objawia? si? ?yln? chorob? zakrzepowo-zatorow? (?ChZZ), zakrzepic? t?tnicz? i rozsianym wykrzepianiem wewn?trznaczyniowym (ang. disseminated intravascular coagulation ¨C DIC)^[1]

?

W 28?badaniach klinicznych obejmuj?cych 2928?pacjent¨®w powik?ania zakrzepowe wyst?pi?y u 34% pacjent¨®w oddzia?¨®w intensywnej terapii, zakrzepica ?y? g??bokich (Z?G) u 16,1%, zatorowo?? p?ucna u 12,6% pacjent¨®w, a powik?ania te wi?za?y si? z wysok? ?miertelno?ci?^[2]

Leczenie przeciwzakrzepowe heparynami drobnocz?steczkowymi u pacjent¨®w chorych na COVID-19

Heparyna drobnocz?steczkowa (ang. Low-molecular-weight heparin ¨C LMWH) i heparyna niefrakcjonowana (ang. Unfractionated heparin ¨C UFH) s? zalecane przez Mi?dzynarodowe Towarzystwo Zakrzepicy i Hemostazy (ang. International Society on Thrombosis and Haemostasis ¨C ISTH) oraz Ameryka¨½skie Towarzystwo Hematologiczne (ang. American Society of Hematology ¨C ASH) w leczeniu zdarze¨½ zakrzepowo-zatorowych zwi?zanych z zaka?eniem SARS-CoV-2. Szczeg¨®lnie LMWH wykazuje silniejsze dzia?anie przeciwzakrzepowe ni? UFH.

?

?

Monitorowanie dawki LMWH

LMWH dzia?a przede wszystkim na czynnik Xa. Z tego powodu aktywno?? LMWH jest monitorowana przy u?yciu poziomu aktywno?ci anty-Xa (AFXa) w surowicy zamiast czasu cz??ciowej tromboplastyny po aktywacji (aPTT) (Rysunek 2)^[3].

Enoksaparyna jest jedn? z najwa?niejszych LMWH. Poziom AFXa osi?gn?? szczyt 3¨C5?godzin po podaniu. Poziomy AFXa poni?ej 0,2?IU/mL mog? zwi?ksza? ryzyko ?ChZZ u pacjent¨®w z COVID-19, ze wzgl?du na nadkrzepliwo??^[4].

Liczba eozynofili w leczeniu przeciwzakrzepowym pacjent¨®w z COVID-19

Dr?Selma Ari stwierdzi?a, ?e zwi?kszona liczba eozynofili jest zwi?zana z poziomem subprofilaktycznej terapii przeciwyzakrzpowej u pacjent¨®w chorych na COVID-19^[5].

?

W wynikach bada¨½ laboratoryjnych jedynie liczba eozynofili i AFXa r¨®?ni? si? istotnie mi?dzy grup?, w kt¨®rej stosowana jest terapia przeciwzakrzpowa w dawce subprofilaktycznej, a grup?, w kt¨®rej stosowana jest dawka profilaktyczna w momencie przyj?cia do szpitala (Tabela?1)^[5].

Analiza laboratoryjna zebrana przed wypisem pacjent¨®w wykaza?a, ?e liczba eozynofili w grupie terapii przeciwzakrzpowej subprofilaktycznej by?a wy?sza ni? w grupie terapii przeciwzakrzpowej profilaktycznej, natomiast AFXa by?o ni?sze w grupie terapii przeciwzakrzpowej subprofilaktycznej (Tabela?2)^[5].

Eozynofile i zakrzepica

Eozynofil wywo?uje agregacj? p?ytek krwi i tworzenie si? zakrzep¨®w poprzez produkcj? g?¨®wnego bia?ka zasadowego (MBP) i peroksydazy eozynofilowej (EPX)^[6]

Enzymy uwalniane z eozynofili (peroksydazy, bia?ka kationowe, neurotoksyny) mog? zmniejsza? aktywno?? przeciwzakrzepow? heparyny^[7].

W niniejszej pracy, w grupie, w kt¨®rej stosowano terapie przeciwzakrzpow? w dawce subprofilaktycznej, wysoki poziom eozynofili mia? mniejsz? aktywno?? antykoagulacyjn? u pacjent¨®w z grupy COVID-19. Liczb? eozynofili badano za pomoc? automatycznego analizatora hematologicznego Mindray BC-6800. Dzi?ki zastosowanej w nim technologii analizy SF Cube mo?na stworzy? tr¨®jwymiarowy skatergram (wykres punktowy), kt¨®ry mo?e pom¨®c lekarzom lepiej identyfikowa? i r¨®?nicowa? populacje kom¨®rek krwi, zw?aszcza w celu wykrycia nieprawid?owych populacji kom¨®rek niewykrytych z zastosowaniem innych technik. Obecnie du?a liczba parametr¨®w uzyskanych na BC-6800 mo?e by? wykorzystana w diagnostyce klinicznej i badaniach naukowych. Dlatego te? zach?camy do dalszych bada¨½ nad COVID-19 z u?yciem analizator¨®w hematologicznych Mindray BC-6200/BC-6800/BC-6800Plus/CAL?6000/CAL?8000.

Bibliografia£º

[1] Godoy, L. C., Goligher, E. C., Lawler, P. R., Slutsky, A. S. i Zarychanski, R. Anticipating and managing coagulopathy and thrombotic manifestations of severe COVID-19. CMAJ 192, E1156-E1161, doi:10.1503/cmaj.201240 (2020).
[2] Jenner, W. J. i wsp. Thrombotic complications in 2928 patients with COVID-19 treated in intensive care: a systematic review. J Thromb Thrombolysis, doi:10.1007/s11239-021-02394-7 (2021).
[3] Lai, S. i Coppola, B. Use of enoxaparin in end-stage renal disease. Kidney Int 84, 433-436, doi:10.1038/ki.2013.163 (2013).
[4] Robinson, S. i wsp. Enoxaparin, effective dosage for intensive care patients: double-blinded, randomised clinical trial. Crit Care 14, R41, doi:10.1186/cc8924 (2010).
[5] Ari, S. i wsp. Elevated eosinophil count is related with lower anti-factor Xa activity in COVID-19 patients. J Hematop, 1-10, doi:10.1007/s12308-020-00419-3 (2020).
[6] Varricchi, G. i wsp. Reslizumab and Eosinophilic Asthma: One Step Closer to Precision Medicine? Front Immunol 8, 242, doi:10.3389/fimmu.2017.00242 (2017).
[7] Ames, P. R., Aloj, G. i Gentile, F. Eosinophilia and thrombosis in parasitic diseases: an overview. Clin Appl Thromb Hemost 17, 33-38, doi:10.1177/1076029609348314 (2011).