Hemoglobina A1c (HbA1c) to kluczowy analit w ramach monitorowania r¨®wnowagi glikemicznej u pacjent¨®w z cukrzyc?, kt¨®ry jest wykorzystywany w diagnostyce cukrzycy w wielu krajach. Potencjalne zak?¨®cenia wywo?ywane przez hemoglobin? karbamylowan? (CarHb) i labiln? hemoglobin? glikowan? (LA1c) mog? powodowa? uzyskiwanie niedok?adnych wynik¨®w oznaczenia st??enia HbA1c. Ich wp?yw mo?e by? r¨®?ny w zale?no?ci od konkretnej zastosowanej metody oznaczenia st??enia HbA1c.

Hemoglobina karbamylowana

St??enie CarHb, b?d?cej produktem wi?zania kwasu izocyjanowego pochodz?cego z mocznika, jest wy?sze u pacjent¨®w z przewlek?? chorob? nerek.^[1]

^?

Powstawanie CarHb zale?y od st??enia mocznika i czasu ekspozycji na mocznik.^[2]

?adunek elektryczny CarHb jest zbli?ony do ?adunku elektrycznego HbA1c. W pomiarach metod? jonowymiennej wysokosprawnej chromatografii cieczowej (high-performance liquid chromatography, HPLC) CarHb tworzy pik, kt¨®ry nak?ada si? na pik HbA1c, co skutkuje fa?szywie zawy?onym wynikiem oznaczenia st??enia HbA1c.^[3]

?

Na chromatogramie HPLC widoczny by? bardzo wysoki pik odpowiadaj?cy hemoglobinie karbamylowanej o powierzchni 12,1% (Rycina 3), co wskazuje na mo?liwo?? dodatniego zak?¨®cenia pomiaru st??enia HbA1c.^[4]

U wielu pacjent¨®w z cukrzyc? dochodzi do rozwoju przewlek?ej niewydolno?ci nerek. W przypadku przewlek?ej niewydolno?ci nerek st??enia CarHb s? jeszcze wy?sze i mog? odpowiada? za mo?liwe zak?¨®cenia analizy HPLC podczas pomiaru st??enia HbA1c.

?

W zwi?zku z tym producenci test¨®w do oznaczania st??enia HbA1c powinni ocenia? odporno?? test¨®w do oznaczania st??enia HbA1c na zak?¨®cenia powodowane przez CarHb i przekazywa? zalecenia laboratoriom klinicznym.

Labilna hemoglobina A1c

Labilna hemoglobina A1c (LA1c, okre?lana r¨®wnie? jako pre-HbA1c albo prekursor glikohemoglobiny), b?d?ca postaci? nietrwa??, to zasada Schiffa powstaj?ca podczas nieenzymatycznej glikacji hemoglobiny. St??enie frakcji labilnej ulega zmianom wraz z gwa?townymi zmianami st??enia glukozy w osoczu.

LA1c potencjalnie powoduje zak?¨®cenia w szacowaniu st??enia HbA1c, co skutkuje uzyskaniem fa?szywie niskiej warto?ci, a nawet mo?e utrudni? albo op¨®?ni? bezzw?oczne rozpocz?cie niezb?dnego leczenia u diabetyk¨®w. Wymaga to uwa?nej i szczeg¨®?owej analizy chromatogram¨®w dla ka?dej pr¨®bki.

?

Wp?yw zwi?kszania st??enia LA1c na wyniki oznaczenia st??enia HbA1c zosta? zbadany z wykorzystaniem pr¨®bek poddanych glikacji in vitro przez Aurore Desmons i wsp.^[1]?Badanie wykaza?o, ?e wi?kszy pik LA1c skutkowa? obni?eniem warto?ci st??enia HbA1c (Tabela 1).

W artykule zatytu?owanym ?Labile Hemoglobin ¨C A Biochemical Entity¡± [Hemoglobina labilna ¨C byt biologiczny] stwierdzono, ?e podczas szacowania st??enia HbA1c metod? HPLC nale?y zwraca? szczeg¨®ln? uwag? na LA1c, poniewa? stanowi ona potencjalne ?r¨®d?o b??du przedlaboratoryjnego.

?

Na chromatogramie uzyskanym w przypadku pacjenta z cukrzyc? stwierdzon? w wywiadzie widoczny jest pik odpowiadaj?cy LA1c/CHb-1 i LA1c/ CHb-2 o ca?kowitym polu powierzchni wynosz?cym 10,7% oraz pik HbA1c o polu powierzchni wynosz?cym 4,4% (w dniu 5 czerwca 2019 r.). Po uzyskaniu niskiej warto?ci st??enia HbA1c personel laboratorium sprawdzi? dokumentacj? pacjenta i odkry?, ?e pacjent by? leczony cztery dni wcze?niej w zwi?zku z wysokim st??eniem glukozy w osoczu. Ze wzgl?du na fakt, ?e gwa?towne zmiany st??enia glukozy w osoczu mog? powodowa? uzyskanie wysokiej warto?ci st??enia LA1c, zalecono wykonanie ponownego badania u tego pacjenta po up?ywie jednego dnia. W dniu 7 czerwca 2019 r. wynik ponownego badania pr¨®bki wykaza? pik LA1c/CHb-1 o polu powierzchni wynosz?cym jedynie 1,9% i pik HbA1c o polu powierzchni wynosz?cym 7,5%.^[5]

Badanie odporno?ci odczynnika Mindray do oznaczania st??enia HbA1c metod? enzymatyczn? na zak?¨®cenia wywo?ane przez CarHb i LA1c

Celem tego badania by?a ocena wp?ywu CarHb i LA1c na dzia?anie testu enzymatycznego Mindray do oznaczania st??enia HbA1c.

Dzia? badawczo-rozwojowy firmy Mindray przeprowadzi? badanie wp?ywu wzrastaj?cych st??e¨½ CarHb i LA1c in vitro na wyniki oznaczenia st??enia HbA1c metod? chemiczno-enzymatyczn?. Wyniki przedstawiono w Tabeli 2.

Wszystkie uzyskane warto?ci b??du wzgl?dnego w por¨®wnaniu do grupy kontrolnej przedstawione w Tabeli 2 s? ni?sze ni? 2%, co dowodzi, ?e w przypadku oznaczenia metod? enzymatyczno-chemiczn? nie wyst?puj? ?adne istotne zak?¨®cenia wywo?ane przez CarHb albo LA1c.

?

?

Wnioski

Na st??enie HbA1c wp?ywa nie tylko st??enie glukozy we krwi, lecz r¨®wnie? modyfikacje chemiczne Hb. CarHb i LA1c wci?? stanowi? krytyczne problemy w przypadku oznaczania st??enia HbA1c metod? chromatograficzn?. B??dna interpretacja mo?e prowadzi? do nieprawid?owego oszacowania kontroli glikemii i b??dnego rozpoznania. Rozs?dne jest zatem wykluczenie takich czynnik¨®w zak?¨®caj?cych przed podj?ciem decyzji dotycz?cej leczenia.

?

W zwi?zku z tym w przypadku uzyskania podejrzanej warto?ci st??enia HbA1c nale?y przeprowadzi? dalsze badania. Sugeruje si? pomiar st??enia HbA1c inn? metod? oznaczenia albo badanie st??enia fruktozaminy w surowicy oraz ci?g?e pomiary st??enia glukozy w celu monitorowania kontroli glikemii u pacjenta.

?

W przypadku testu enzymatycznego Mindray do oznaczania st??enia HbA1c wykazano brak istotnych zak?¨®ce¨½ powodowanych przez pochodne Hb (CarHb i LA1c). Stwierdzono zatem, ?e przynosi on korzy?ci w przypadku pacjent¨®w z chorob? nerek i cukrzyc?, a tak?e w przypadku pacjent¨®w, u kt¨®rych wyst?puj? gwa?towne zmiany st??enia glukozy (np. po przetoczeniu krwi).

Bibliografia:

[1] Labile glycated haemoglobin and carbamylated haemoglobin are still critical points for HbA1c measurement. Biochemia Medica 2017;27(2):378¨C86.
[2] Factors determining hemoglobin carbamylation in renal failure. Kidney International, VoL 48 (1995), pp. 1605¨C1610
[3] Labile glycated hemoglobin and carbamylated hemoglobin are still critical points for HbA(1c) measurement. Biochemia medica. 2017; 27(2): 378-86
[4] High peak of carbamylated hemoglobin discordant with urea level: a case report. J Bras Patol Med Lab. 2021; 57: 1-5.
[5] Labile Hemoglobin - A Biochemical Entity. JOURNAL OF CLINICAL AND EXPERIMENTAL INVESTIGATIONS. Volume 11. Number 1.March 2020 .em00732.